همه چیز درمورد قرص اورژانسی

قرص اورژانسی چیست؟

بانوان باید مطابق با وضعیت جسمانی خود بهترین و مطمئن‌ ترین راه برای پیشگیری از بارداری ناخواسته را انجام دهند.

کاندوم، آی یو دی، آمپول و انواع قرص‌ های ضد بارداری مواردی هستند که بانوان می‌ توانند با تشخیص پزشک و با توجه به شرایطی که دارند از آنها استفاده نمایند.

گاهی اوقات بانوان در شرایط خاص ممکن است در معرض بارداری‌ های ناخواسته قرار بگیرند اما بهتر است که در این شرایط بلافاصله بعد از رابطه از قرص‌ های اورژانسی استفاده کرده تا با بارداری ناخواسته مواجه نشوید.

قرص‌ های اورژانسی محصولاتی هورمونی هستند که می‌ توانند از بارور شدن تخمک آزاد شده در رحم جلوگیری نمایند، این قرص‌ ها را می‌ توانید در فاصله زمانی یک الی سه روز بعد از رابطه استفاده کرده و تاثیر خوبی بر پیشگیری از لقاح بارور دارد.

به یاد داشته باشید که این قرص‌ ها تنها در موارد اضطراری استفاده می شوند، در غیر این صورت استفاده مداوم از آنها سلامت رحم را به خطر انداخته و تعادل هورمونی در بدن را بر هم می‌ زند.

چند نکته مهم در مورد قرص‌ های اورژانسی را در این مطلب برایتان خواهیم گفت تا با آگاهی بیشتر در این زمینه بتوانید از این قرص‌ ها استفاده کرده و اطمینان داشته باشید که تا ۹۰ درصد می‌ توانند از بارداری جلوگیری نمایند.

بعد مصرف قرص‌ های اورژانسی حدوداً ۱۰ روز بعد قاعدگی اتفاق می‌ افتد اما اگر با گذشت ۳ تا ۴ هفته بعد از مصرف قرص اورژانسی پریود نشدید حتماً آزمایش بارداری داده و مسئله را با پزشک خود در میان بگذارید.

قاعدگی بعد از مصرف قرص‌ های اورژانسی ممکن است به طور نامنظم اتفاق بیفتد و این مسئله برای دو تا سه دوره پریود ادامه پیدا می‌ کند.

اگر در هر قاعدگی خونریزی بیش از دو هفته طول می‌ کشد حتماً به پزشک اطلاع داده تا وضعیت رحم را دقیق‌ تر بررسی کنند.

البته ناگفته نماند که بی‌ نظمی بعد از قاعدگی مسئله خطرناک و نگران کننده نیست و تا حدودی طبیعی است و با گذر زمان شرایط قاعدگی دقیقاً مطابق با قبل انجام می‌ پذیرد.

به خاطر داشته باشید که با مصرف قرص‌ های اورژانسی تنها می‌ توانید از بارداری ناخواسته برای همان رابطه جنسی استفاده کنید و اثر این دارو نهایتاً ۷۲ ساعت در بدن باقی می‌ ماند.

این قرص‌ ها معمولاً بعد از رابطه استفاده میشوند و به عنوان روشی برای پیشگیری از بارداری نخواهند بود.

با مصرف قرص‌ های اورژانسی ممکن است افراد خونریزی یا لکه بینی را تجربه کنند البته این حالات برای چند روز کاملاً طبیعی است اما اگر مدت زیادی ادامه پیدا می‌ کند و همراه با دردهای شکمی است احتمال بارداری خارج از رحم نیز وجود دارد.

با مصرف قرص‌ های اورژانسی به هیچ عنوان نمی‌ توانید از بیماری‌ های مقاربتی جلوگیری کنید و در صورت داشتن روابط پر خطر تنها با تزریق واکسن یا استفاده از کاندوم تا حدودی می‌ توانید از سلامت خود مراقبت نمایید.

حتی اگر افراد با وجود بارداری از قرص‌ های اورژانسی استفاده کنند باعث سقط جنین نمی شود و عموماً مشکلی برای جنین اتفاق نمی‌ افتد.

مهم است که با هوشیاری کامل از انواع قرص‌ های اورژاسی استفاده کنید تا مبادا این قرص‌ های هورمونی سلامتتان را به خطر بیندازند.

انواع قرص‌ های اورژانسی و بهترین زمان مصرف آنها

زمانی که برای تهیه قرص‌ های اورژانسی به مراکز مربوطه و داروخانه‌ ها مراجعه می‌ کنید، افراد چند نوع قرص را در اختیار شما قرار می‌ دهند که همه آنها عملکردی مشابه و یکسان دارند.

اما از نظر دوز مصرفی و مدت زمان مصرف اثرگذاری بر بدن با یکدیگر متفاوت هستند.

لوونورژسترول

برخی از انواع قرص‌ ها را با نام لوونورژسترول می‌ شناسند، این قرص‌ ها را باید حداکثر تا سه روز بعد از رابطه جنسی مصرف کرده تا اثرگذاری مطلوب را بر تخمک اعمال نمایند.

لونژیل یا لوونورژسترول یک قرص ضد بارداری اورژانسی (ECP) است که حاوی هورمون پروژسترون لوونورژسترل است.

این دارو بدون نسخه در دسترس است.

این قرص برای جلوگیری از بارور شدن تخمک توسط اسپرم، تخمک گذاری را متوقف یا به تاخیر می اندازد، مخاط دهانه رحم را غلیظ می کند تا از ورود اسپرم به رحم جلوگیری کند.

مصرف این قرص ممکن است باعث ریزش زودرس رحم شود و از کاشت تخمک بارور شده در رحم جلوگیری کند. لوونل 75 تا 89 درصد در پیشگیری از بارداری موثر است و برای اکثر زنان بی خطر است.

یولی پیریستال

نوع دیگر قرص های اورژانسی را اولیپریستال استات می نامند.

یولی پیریستال که با نام های الا و الاوان نیز شناخته می شود، نوع دیگری از قرص های پیشگیری از بارداری اورژانسی است که با نسخه در دسترس است.

یک قرص هورمونی است که از تشکیل بارداری در بدن جلوگیری می کند.

این قرص‌ ها را می‌ توانید تا حداکثر ۵ روز بعد از رابطه جنسی استفاده کنید و بانوان می‌ توانند حتی ۱۲۰ ساعت بعد از روابط جنسی محافظت نشده از آنها استفاده نمایند.

قرص‌ های ال دی و اچ دی

این قرص ها ترکیبی از هورمون های استروژن و پروژسترون هستند و می توان از آنها به عنوان یک روش اورژانسی استفاده کرد.

این قرص ها معمولاً باید در دو نوبت بلافاصله بعد از مقاربت و 12 ساعت بعد مصرف شوند و می توانند عوارضی مانند تغییر در چرخه قاعدگی، تاخیر در قاعدگی و عوارض روحی و روانی مانند اضطراب و بی قراری داشته باشند.

دوز قرص ال دی، 4 قرص در هر دوز و دوز قرص اچ دی، 2 قرص در هر دوز است.

این قرص‌ ها عملکرد خوبی در پیشگیری از بارداری ناخواسته دارند و خیلی فوری می‌ توانند با احاطه کردن تخمک از لقاح آن با اسپرم‌ های احتمالی در رحم جلوگیری نمایند.

نحوه استفاده از قرص اورژانسی

قرص های ضد بارداری اورژانسی انواع مختلفی دارند که هر کدام روش مصرف متفاوتی دارند.

معمولاً بهترین زمان مصرف قرص اورژانسی حداقل 72 ساعت بعد از رابطه جنسی و تا 5 روز بعد از آن است.

اگر از یک قرص اورژانسی دوتایی استفاده می کنید، معمولاً باید دوز دوم را بعد از 12 ساعت مصرف کنید. فراموش نکنید که قرص اورژانسی باید با آب فراوان مصرف شود.

لازم به ذکر است که برای جلوگیری از حالت تهوع ناشی از قرص اورژانسی می توانید از نیم ساعت قبل قرص ضد تهوع مصرف کنید و سپس قرص را همراه غذا مصرف کنید.

اگر بعد از مصرف قرص اورژانسی دچار خونریزی غیرعادی شدید، حتما به متخصص زنان خود اطلاع دهید.

سادگی مصرف این قرص‌ها باعث می‌شود که بانوان به آسانی و بدون نیاز به پزشک، آن‌ها را تهیه کنند و مصرف کنند.

توجه به زمان مصرف بسیار مهم می باشد چرا که تاخیر در مصرف، می‌تواند کارایی دارو را کم کند.

چه زمان می‌ توان از قرص‌ های اورژانسی استفاده کرد؟

اگر بانوان از هیچ روشی برای پیشگیری از بارداری استفاده نکرده باشند، در موارد اورژانسی مصرف این قرص‌ های هورمونی برای آنها کاربردی‌ تر بوده و به هیچ عنوان خطر و عوارضی سلامت آنها را تهدید نمی‌ کند.

اگر برای پیشگیری از بارداری از کاندوم استفاده می‌ کنید و حین رابطه کاندوم پاره می شود، می‌ توانید از قرص‌ های اورژانسی استفاده کرده و اطمینان داشته باشید که تا ۹۰ درصد از بارداری ناخواسته جلوگیری می‌ کنند.

گاهی اوقات بانوان برای پیشگیری از بارداری، آی یو دی را انتخاب می‌ کنند.

اما اگر احتمال می‌ دهید که آی یو دی از جایگاه خود خارج شده و نسبت به عملکرد آن اطمینان ندارید با مصرف قرص‌ های اورژانسی می‌ توانید رابطه پرخطر را به سلامت سپری کنید.

اگر بانوان با مصرف قرص‌ های ضد بارداری از بارداری‌ های ناخواسته جلوگیری کنند و فراموش کنند که دوز مصرفی را به طور مرتب استفاده نمایند، کاندیدای مناسبی برای مصرف قرص‌ های اورژانسی خواهند بود.

این نکته را به خاطر داشته باشید که مصرف قرص‌ های ضد بارداری همزمان با انواع آنتی بیوتیک می‌ تواند عملکرد آن را خنثی کند.

اگر به ناچار مجبور به مصرف آنتی بیوتیک شده‌ اید و یا دچار استفراغ شدید هستید، می‌ توانید به جای قرص‌ های معمولی از قرص‌ های اورژانسی استفاده نمایید.

این قرص‌ ها اغلب برای کسانی که مورد تجاوز جنسی قرار می‌ گیرند، استفاده شده و عملکرد بسیار خوبی برای پیشگیری از بارداری خواهند داشت.

موارد منع مصرف قرص اورژانسی

اگر به یکی از بیماری های زیر مبتلا هستید، قبل از مصرف قرص های ضد بارداری اورژانسی حتما با پزشک خود مشورت کنید:

• فشار خون بالا
• بیماری قلبی
• دیابت
• بیماری شدید کبد
• سرطان پستان
• آسم شدید

همچنین در صورت داشتن شرایط زیر حتما از قرص اورژانسی مناسب زیر نظر پزشک استفاده کنید:

• استفاده از قرص های اورژانسی در دوران شیردهی.
• اگر از داروهای خاصی استفاده می کنید.
• اگر به هر یک از ترکیبات قرص اورژانسی حساسیت دارید.
• اگر سابقه خونریزی غیر طبیعی دارید.
• اگر مشکوک به بارداری هستید.
• اگر بیش از 3 بار در سال از این روش استفاده کرده اید.
• اگر خیلی اضافه وزن دارید.
• قبل از 17 سالگی

عوارض شایع قرص اورژانسی

واکنشی که بدن بانوان نسبت به قرص‌ های اورژانسی از خود نشان می‌ دهد با یکدیگر متفاوت است.

ممکن است بعد از مصرف این قرص‌ ها بانوان با تهوع یا استفراغ مواجه شوند.

اگر این اتفاق بلافاصله بعد از مصرف قرص اتفاق می‌ افتد باید مجدداً دوز مصرفی را تکرار کرده تا اثرگذاری خوبی بر تخمک اعمال کند، در غیر این صورت ممکن است داروی مصرفی از معده خارج شده و نمی‌ تواند روشی مطمئن برای پیشگیری از بارداری باشد.

گاهی اوقات در پی مصرف قرص‌ های اورژانسی بانوان مشکلاتی از جمله سردرد یا بی‌ حالی را تجربه می‌ کنند که در موارد شدیدتر در لحظاتی سرگیجه برای بانوان اتفاق می‌ افتد.

از طرف دیگر دل درد مسئله‌ ای است که بعد از مصرف قرص‌ های اورژانسی کاملاً شایع است، گاهی اوقات در پی مصرف قرص‌ های اورژانسی عوارضی کوتاه مدت از جمله ضعف و بی‌ حالی اتفاق افتاده و حساسیت سینه‌ ها نیز پدیدار می شود.

ممکن است بانوان با دردهای شکمی و لگنی مواجه شده که این مسئله اگر در مدت کوتاه برطرف نشود نیاز به رسیدگی و بررسی‌ های دقیق‌ تر دارد.

برخی از بانوان از گرفتگی عضلات بعد از مصرف قرص‌ های اورژانسی شاکی هستند و حتی ممکن است تغییرات شدیدی را در خلق و خو تجربه کرده و مشکلات پوستی از جمله جوش‌ های بزرگ و آکنه در بخش‌ های مختلف صورت نیز پدیدار می شود.

تمامی این عوارض ممکن است نهایتاً ظرف چند روز بهبود پیدا کنند اما مشکلات پوستی و داشتن پریودهای نامنظم ممکن است تا چند ماه ادامه پیدا کرده و گاهاً افراد نسبت به این مسئله نگران خواهند شد.

به یاد داشته باشید که اگر قرص‌ ها را مطابق با وضعیت جسمانی خود تهیه کنید و تنها در موارد اضطراری از آنها استفاده نمایید قطعاً خطری سلامتتان را تهدید نکرده و تمامی عوارض جانبی نهایتاً ظرف چند روز برطرف می‌ گردد.

تداخلات دارویی قرص اورژانسی

قرص ضد بارداری اورژانسی ممکن است تحت تأثیر برخی داروها قرار گیرد که می تواند اثربخشی آن را کاهش دهد یا عوارض جانبی ایجاد کند. برخی از این داروها عبارتند از:

• داروهای ضد صرع: برخی از داروهای ضد صرع می توانند متابولیسم هورمون ها را افزایش داده و اثربخشی قرص های ضد بارداری را کاهش دهند.
• داروهای ضد میکروبی: برخی از آنتی بیوتیک ها مانند ریفامپین می توانند بر اثربخشی قرص های ضد بارداری تأثیر بگذارند.
• داروهای ضد قارچ: برخی از داروهای ضد قارچ به ویژه داروهایی مانند کتوکونازول می توانند بر متابولیسم هورمون ها تأثیر بگذارند.
• داروهای ضد سل: داروهایی مانند ریفامپین که برای درمان سل استفاده می شود، می تواند اثربخشی قرص های ضد بارداری را کاهش دهد.
• داروهای ضد تشنج: داروهای ضد تشنج مانند کاربامازپین و فنی توئین می توانند بر سطح هورمون در خون تأثیر بگذارند و اثربخشی قرص های ضد بارداری اضطراری را کاهش دهند.
• داروهای HIV: برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان HIV نیز ممکن است بر اثربخشی قرص‌های ضد بارداری اضطراری تأثیر بگذارد، به همین دلیل زنان تحت درمان HIV باید با پزشک خود مشورت کنند.
• داروهای گیاهی: برخی از داروهای گیاهی مانند مخمر سنت جان و گل همیشه بهار ممکن است با اثرات هورمونی قرص های ضد بارداری تداخل داشته باشند.

چه زمانی قرص های اورژانسی اثر نمی کند؟

قرص های پیشگیری از بارداری اورژانسی ممکن است در شرایط خاص به اندازه کافی موثر نباشند و از بارداری جلوگیری نکنند.

این قرص ها برای استفاده اورژانسی طراحی شده اند و اثربخشی آنها به زمان مصرف، وضعیت جسمانی فرد و شرایط خاص پزشکی بستگی دارد. در اینجا مهمترین دلایل شکست قرص های اورژانسی ذکر شده است:

تأخیر در مصرف

هر چه مدت زمان بعد از رابطه جنسی محافظت نشده بیشتر بگذرد، اثربخشی قرص کاهش می یابد.

بهترین زمان مصرف آن در 24 ساعت اول است و پس از 72 ساعت (لوونورژسترول) یا 120 ساعت (اولی پریستال)، اثربخشی به شدت کاهش می یابد.

استفراغ بعد از مصرف

اگر در عرض 2 ساعت پس از مصرف قرص اورژانسی استفراغ کنید، دارو جذب بدن نمی شود و باید دوباره آن را مصرف کنید.

شاخص توده بدنی بالا

افرادی که BMI بالای 30 دارند ممکن است اثربخشی کمتری از قرص های اورژانسی را تجربه کنند.

تداخلات دارویی

مصرف قرص های ضد بارداری اورژانسی همزمان با داروهایی مانند داروهای ضد تشنج، داروهای HIV، برخی آنتی بیوتیک ها (مانند ریفامپین) و گیاهانی مانند خار مریم می تواند اثربخشی قرص را کاهش دهد.

زمان تخمک گذاری

اگر رابطه جنسی نزدیک به تخمک گذاری اتفاق بیفتد، احتمال شکست قرص ها افزایش می یابد زیرا این داروها در جلوگیری از تخمک گذاری موثرتر هستند.

مصرف نادرست دارو

عدم مصرف کامل دوز یا رعایت نکردن دستورالعمل های مصرف می تواند اثربخشی دارو را کاهش دهد.

سوالات متداول

چرا قرص های ضد بارداری اورژانسی باعث خونریزی می شوند؟

قرص های پیشگیری از بارداری اورژانسی به دلیل تغییرات ناگهانی در سطح هورمون، چرخه طبیعی قاعدگی را مختل می کنند.

این تغییرات می تواند منجر به خونریزی نامنظم یا لکه بینی بین قاعدگی شود که معمولاً موقتی و بی ضرر است.

آیا برای مصرف قرص های ضد بارداری اورژانسی نیاز به تجویز پزشک دارم؟

قرص های ضد بارداری اورژانسی معمولاً نیازی به تجویز پزشک ندارند و می توان آنها را مستقیماً از داروخانه خریداری کرد.

با این حال، در موارد خاص مانند مصرف داروهای مزاحم، داشتن بیماری های زمینه ای یا عدم اطمینان از نحوه مصرف آنها، توصیه می شود با پزشک مشورت کنید.

آیا مصرف داروهای اورژانسی می‌تواند باعث ناباروری شود؟

خیر. استفاده از قرص‌ پیشگیری از بارداری اضطراری فقط یک بار روی قدرت باروری زنان تاثیر می‌گذارد. بنابراین مصرف کوتاه‌مدت آن نمی‌تواند باعث ناباروری شود.