افتادگی مثانه
دلایل نازایی چیست و درمان نازایی (ناباروری) چگونه انجام می شود؟
زایمان سزارین
افتادگی مثانه (سیستوسل) در زنان چیست و چطور می‌توان آن را درمان کرد؟
افتادگی مثانه، سیستوسل یا پرولاپس قدامی زمانی رخ می‌دهد که رباط‌های بالا نگه دارنده مثانه، دچار ضعف شوند و عضله میانی ورودی واژن و مثانه در زنان دچار کشیدگی و افتادگی شود.
درصد بروز این عارضه شایع در اندام‌های لگنی از جمله مثانه، رحم و واژن زنان با بالا رفتن سن، بارداری و زایمان‌های متعدد افزایش پیدا می‌کند.
در ادامه قرار است تا بیشتر به افتادگی مثانه در زنان و نشانه‌های آن بپردازیم و بهترین راه درمان افتادگی مثانه را به شما معرفی کنیم.
افتادگی مثانه چیست؟
افتادگی مثانه چیست؟
افتادگی مثانه یا سیستوسل (Cystocele) به شرایطی پزشکی اتلاق می‌شود که در طی آن عضلات همبند کف لگن تضعیف شده باشند و با کشیدگی این بافت، مثانه از موقعیت معمول خود در لگن خارج شده و به سمت پایین و دیواره واژن فشار بیاورد.
When the wall between the bladder and the vagina weakens, the bladder may drop or sag into the vagina. This disorder in women is called a cystocele.
هنگامی که دیواره بین مثانه و واژن ضعیف می‌شود، مثانه ممکن است دچار افتادگی شده و به داخل واژن بیفتد. این اختلال در زنان سیستوسل یا افتادگی مثانه نامیده می‌شود.
منبع: hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/cystocele
انواع افتادگی مثانه در زنان
عارضه نشیمنگاهی افتادگی مثانه در زنان با توجه به میزان بیرون زدگی و شدتی که دارد به سه گروه از درجات افتادگی مثانه تقسیم بندی می‌شود که عبارتند از:
درجه 1 (خفیف)
برای مدتی کوتاه و در داخل واژن رخ می‌دهد.
درجه 2 (متوسط)
به سمت بیرون و دهانه واژن متمایل می‌شود.
درجه 3 (شدید)
در قسمت دهانه مهبل توده‌ای بیرون زده به وجود می‌آید.
علائم افتادگی مثانه یا سیستوسل
در نوع خفیف پرولاپس قدامی ممکن است علائم و نشانه خاصی را تجربه نکنید.
اما به طور کلی نشانه‌های زیر را می‌توانیم دلیلی بر بروز افتادگی مثانه و رحم در واژن بدانیم:
- افزایش میزان فشار روی لگن حین زور زدن و سرفه کردن
- مشکل در دفع ادرار به خصوص در زمان شروع دفع
- احساس عدم دفع کامل ادرار یا نیاز به دفع مکرر
- احساس پری و یا فشار در لگن و واژن
- احساس وجود بافتی برآمده در واژن
- بی اختیاری در ادرار
این نشانه‌ها معمولا بعد از مدت طولانی ایستادن رخ می‌دهند و ممکن است با دراز کشیدن شدت آن‌ها کمتر شود.
چرا به افتادگی مثانه دچار می‌شویم؟
عضلات همبند کف لگن از اندام‌های لگنی شما از جمله رحم و مثانه محافظت می‌کند و در صورت تضعیف قدرت نگهداری در طولانی مدت ممکن است منجر به بروز پرولاپس قدامی یا افتادگی رحم شود.
اما بهتر است بدانیم چه دلیل منجر به بروز افتادگی مثانه می‌شود؟
- بارداری و زایمان طبیعی
- سرفه‌های مزمن یا برونشیت
- بلند کردن مکرر اجسام سنگین
- یبوست مزمن و زور زدن حین دفع
- ورزش‌ها و فعالیت‌های بدنی سنگین
- تغییرات هورمونی به دلیل دوران قاعدگی در بانوان
نحوه تشخیص افتادگی مثانه
نحوه تشخیص افتادگی مثانه
برای تشخیص افتادگی مثانه علاوه بر معاینات بالینی، تست‌های مکملی نیز وجود دارد که منجر به شناسایی دقیق این عارضه خواهد شد. آزمایشات تشخیص افتادگی مثانه در بانوان عبارتند از:
معاینه بالینی عضلات کف لگن:
پزشک متخصص زنان در حالت دراز کشیده و در برخی موارد برای کسب اطمینان بیشتر، در حالت ایستاده به بررسی وضعیت قدرت عضلات کف لگن شما و وجود توده‌هایی بیرون زده از دهانه واژن می‌پردازد.
همچنین در معاینات فیزیکی، دکتر زنان از شما می‌خواهد تا در حالت‌های زیر برای دیدن دقیق توده‌های حاصل از افتادگی قرار بگیرید:
- قرار گرفتن در حالت اجابت مزاج و فشار آوردن به حالت دفع ادرار
- منقبض کردن عضلات کف لگن به حالت نگه داشتن ادرار
پر کردن پرسشنامه سلامت:
بعد از معاینه بالینی نوبت به پر کردن پرسشنامه سلامت توسط بیماران می‌رسد تا میزان کیفیت زندگی شما بعد از بروز افتادگی مثانه سنجیده شود که در انتخاب بهترین راه درمان این عارضه موثر خواهد کرد.
آزمایشات ادرار
در آزمایشات ادرار برای تشخیص افتادگی مثانه، پزشک متخصص زنان به بررسی نحوه دفع ادرار شما و توانایی تخلیه کامل ادرار می‌پردازد.
در صورت عدم تخلیه کامل، ادرار شما برای نمونه برداری جهت بررسی علائم عفونت مثانه به آزمایشگاه ارسال خواهد شد.
تصویر برداری با اشعه ایکس
از ام آر آی (MRI) و سونوگرافی برای بررسی وضعیت و محل قرار گیری مثانه استفاده می‌شود.
اگر شرایط قرارگیری مثانه از حالت نرمال خارج باشد، در کنار تست‌های بالینی و نمونه برداری ادرار افتادگی مثانه تشخیص داده خواهده شد.
سیسستوسکوپی
اگر بانوان حین دفع ادرار مشکل داشته باشند و نتوانند به خوبی ادرار را از مثانه خود خارج کنند، از سیستوسکوپی (Cystoscopy) که یک لوله نازک حاوی دوربین می‌باشد برای بررسی وضعیت سلامت مثانه در طی یک بیهوشی یا بی‌حسی موضعی استفاده خواهد شد.
راه های درمان افتادگی مثانه
اگر افتادگی مثانه شدید نباشد و علائم حادی از خود بروز ندهد، به طور معمول نیازی به درمان با جراحی نخواهد داشت.
در چنین شرایطی مراجعه منظم به بهترین متخصص زنان و زایمان برای چکاپ و بررسی وضعیت افتادگی توصیه می‌شود. انواع راه‌های درمان افتادگی مثانه عبارتند از:
دستگاه پشتیبانی (پساری)
دستگاه پساری یا پشتیبان مثانه درمانی موقتی و جایگزین عمل جراحی در موارد افتادگی مثانه خفیف و متوسط می‌باشد.
در این روش درمان افتادگی مثانه از حلقه‌ای پلاستیکی که پساری واژن نام دارد استفاده می‌شود تا حمایت کافی از عضلات افتاده مثانه صورت بگیرد.
این نکته را در نظر داشته باشید که پساری واژن برای درمان قطعی پرولاپس قدامی تعبیه نشده و تنها جهت پشتیبانی از عضلات افتاده مثانه و تسکین علائم آن استفاده می‌شود.
همچنین بعد از قرار دادن دستگاه پساری در واژن، دکتر متخصص زنان نحوه در آوردن حلقه، تمیز کردن و جایگذاری دوباره آن را به بیمار آموزش خواهد داد.
تزریق هورمون استروژن (استروژن درمانی)
کمبود هورمون استروژن در بدن منجر به ضعف عضلات کف لگن شده و سبب بروز افتادگی مثانه خواهد شد.
با افزایش سطح این هورمون در بانوان که منجر به تقویت عضلات کف لگن می‌شود، بهبود علائم افتادگی مثانه و درمان درجه خفیف آن امکان پذیر خواهد بود.
عمل جراحی افتادگی مثانه:
در جراحی پرولاپس قدامی معمولا عمل به صورت واژینال انجام شده و بعد از جا به جایی مثانه افتاده به محل اصلی خود، عضلات کف لگن سفت خواهد شد.
گاهی سیستوسل ممکن است در اثر افتادگی رحم اتفاق بیفتد. در چنین شرایطی دکتر زنان از عمل هیسترکتومی برای برداشتن رحم استفاده خواهد کرد و با ترمیم بافت مثانه افتاده و عضلات کف لگن، افتادگی مثانه را درمان خواهد کرد.
برای جراحی افتادگی مثانه در زنان از روش‌هایی نظیر عمل‌های زیر استفاده خواهد شد:
- جراحی باز
- لاپاراسکوپی
- جراحی کم تهاجمی با ایجاد برشی کوچک در شکم
پیشگیری از بروز افتادگی مثانه
پیشگیری از بروز افتادگی مثانه
ورزش کردن عامل اصلی حفظ سلامت در زنان و مردان می‌باشد که اگر به صورت منظم انجام شود، سلامت شما را از بیماری‌های دردناک و آزاردهنده حفظ خواهد کرد.
اما نمی‌توان نقش موثر موارد زیر را در پیشگیری از بروز افتادگی مثانه در خانم‌ها را انکار کرد:
- درمان یبوست‌های مزمن
- کاهش وزن و جلوگیری از افزایش وزن
- پرهیز از بلند کردن اجسام و وزنه‌های سنگین
- ورزش منظم و روزانه برای تقویت عضلات کف لگن با تمرینات کگل
- مصرف مواد غذایی حاوی فیبر، میوه و سبزیجات تازه و نوشیدن آب کافی
عوارض عدم درمان افتادگی مثانه چیست؟
اگر وضعیت پزشکی پرولاپس قدامی درمان نشود و به حال خود باقی بماند، احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش می‌دهد. عوارض درمان نکردن این ناهنجاری عبارتند از:
• بی‌اختیاری در دفع
• بروز اختلالات ادراری
• عدم کنترل بر ادرار به خصوص حین سرفه و یا عطسه کردن
درمان قطعی افتادگی مثانه با دکتر فائزه حلیمی
دکتر فائزه حلیمی یکی از بهترین متخصصان حرفه‌ای و ماهر زنان، زایمان و نازایی در تهران هستند که سابقه تحصیل در رشته پزشکی عمومی را دارند.
همچنین ایشان برای تحصیلات تکمیلی خود در رشته فوق تخصص جراحی زنان در دانشگاه تهران پذیرش شدند و سپس برای تکمیل پایان دوره تحصیل‌شان به دانشگاه علوم پزشکی مشهد انتقالی گرفتند.
همچنین دکتر فائزه حلیمی به مدت 6 سال در شهر دزفول به عنوان پزشک متخصص زنان و هیئت علمی دانشگاه فعالیت داشتند، ایشان در سال جاری موفق به کسب فلوشیپ تخصصی جراحی زیبایی شدند.
دکتر فائزه حلیمی نه تنها خدمات درمانی، بلکه خدمات زیبایی زنان را نیز در مطب خود ارائه می‌دهند که این خدمات عبارتند از:
- روشن سازی و جوانسازی پوست ناحیه تناسلی
- درمان و جراحی افتادگی رحم و مثانه
- تزریق ژل و چربی به واژن
- درمان ناباروری و نازایی
