همه کسانی که در مسیر درمان ناباروری از روش های کمکی مانند آی وی اف استفاده کرده اند عنوان عمل پانکچر را حتماً شنیده که اصطلاحا به آن تخمک کشی هم گفته میشود.
عمل پانکچر بخش مهمی از روش های درمان ناباروری است و به یک مداخله ساده گفته میشود که به منظور برداشتن تخمک انجام می پذیرد.
برای اینکه عمل پانکچر یا تخمک کشی انجام شود معمولا از پروب سونوگرافی استفاده می کنند تا بتوان به دقت تخمک های بالغ را جمع آوری نمود.
معمولا برای عمل پانکچر و جهت تصویربرداری از تکنیک سونوگرافی استفاده می کنند تا بتوانند سوزنی که از طریق واژن به تخمدان ارسال میشود را مشاهده نموده و مایع فولیکول که حاوی تخمک بالغ است توسط سرنگ مخصوص خارج شود.
همزمان با انجام عمل پانکچر نمونه اسپرم نیز دریافت میشود و بعد از اینکه آنالیزهای دقیق از مایع منی انجام شد تعداد اسپرم های سالم خالص سازی میشود تا در نهایت لقاح بین تخمک و اسپرم اتفاق بیفتد.
برای اینکه عمل پانکچر با موفقیت انجام شود و در این پروسه پزشک بتواند تخمک های فعال و سالم را خارج کند ابتدا نیاز است که مرحله تحریک تخمک گذاری انجام پذیرد.
حدوداً یک یا دو هفته قبل از عمل پانکچر تحریک تخمک گذاری انجام میشود تا متخصصانی همچون دکتر فائزه حلیمی بتوانند از طریق داروهای مختلف شانس دریافت تخمک سالم را نیز افزایش دهند.
همه اقداماتی که در روند درمان ناباروری انجام میشود با هدف برداشت تخمک های سالم انجام می پذیرد.
اگر این مراحل مقدماتی به درستی انجام شود شانس موفقیت عمل پانکچر افزایش خواهد یافت.
مراحل عمل پانکچر چیست؟
یکی از نگرانی های مهم برای بانوان در مورد درمان ناباروری پروسه پانکچر است که به نظر آنها این روند می تواند سخت و گاهاً پیچیده باشد.
متخصصان در مورد مراحل عمل پانکچر توضیحات لازم را به بیماران ارائه می دهند تا متوجه شوند این عمل علاوه بر دقت و حساسیت بالایی که نیاز دارد چطور به سادگی انجام می پذیرد.
عمل پانکچر یکی از روش های کم تهاجمی تشخیصی یا درمانی است که برای نمونه برداری، تخلیه مایع یا کاهش فشار از یک ناحیه مشخص بدن انجام میشود.
اگرچه نوع پانکچر میتواند متفاوت باشد، اما روند کلی آن در بیشتر موارد شباهت زیادی دارد و به صورت اصولی انجام میشود.
ارزیابی قبل از عمل
در ابتدا پزشک با بررسی علائم بیمار، سوابق پزشکی، داروهای مصرفی و نتایج آزمایش ها یا تصویربرداری، ضرورت انجام پانکچر را مشخص میکند.
در این مرحله محل دقیق انجام پانکچر تعیین شده و شرایطی مانند اختلالات انعقادی یا عفونت بررسی میشود.
سپس روند انجام کار و عوارض احتمالی برای بیمار توضیح داده شده و رضایت آگاهانه دریافت میگردد.
آماده سازی محیط و وضعیت بیمار
بیمار بسته به نوع پانکچر در وضعیت مناسب قرار میگیرد تا دسترسی به ناحیه مورد نظر آسان تر شود.
پس از آن، پوست محل به طور کامل ضدعفونی شده و شرایط استریل برقرار میشود تا خطر عفونت به حداقل برسد.
برای کاهش درد و ناراحتی، بی حسی موضعی در ناحیه تزریق انجام میشود.
انجام پانکچر و تخلیه یا نمونه گیری
پس از اثرگذاری بی حسی، سوزن مخصوص پانکچر با دقت وارد ناحیه هدف میشود.
در برخی موارد برای افزایش دقت و ایمنی از سونوگرافی یا سی تی اسکن جهت هدایت سوزن استفاده میشود.
پس از قرارگیری صحیح سوزن، مایع مورد نظر تخلیه شده یا نمونه لازم برای بررسی های آزمایشگاهی برداشته میشود.
مراقبت های قبل از پانکچر
- اطلاع دادن به پزشک درباره بیماری های زمینه ای، بارداری یا سابقه حساسیت دارویی
- اعلام مصرف داروها به ویژه رقیق کننده های خون، آسپرین و مکمل های گیاهی
- انجام آزمایش های تجویز شده قبل از پانکچر در صورت درخواست پزشک
- رعایت ناشتا بودن در صورت توصیه تیم درمان
- نوشیدن مایعات کافی در روز قبل از انجام پانکچر
- استراحت مناسب و پرهیز از فعالیت های سنگین پیش از عمل
- حفظ آرامش و کاهش استرس با خواب کافی و تنفس عمیق
قبل از عمل پانکچر چی بخوریم؟
قبل از پانکچر، تغذیه مناسب به کاهش عوارض احتمالی و حفظ وضعیت پایدار بدن کمک میکند.
توصیه میشود در روز قبل غذاهای سبک و زود هضم مانند برنج ساده، سوپ رقیق، سیب زمینی آب پز و نان ساده مصرف شود و همچنین نوشیدن آب کافی اهمیت زیادی دارد و به جلوگیری از کم آبی بدن کمک میکند.
میوه هایی مانند سیب و موز گزینه مناسبی هستند و فشار اضافی به دستگاه گوارش وارد نمیکنند.
در صورتی که پزشک ناشتا بودن را الزامی نکرده باشد، مصرف وعده سبک چند ساعت قبل از پانکچر مجاز است.
بهتر است از خوردن غذاهای چرب، سنگین، نفاخ و بسیار شور پرهیز شود.
نوشیدنی های کافئین دار، نوشابه و الکل نیز باید از رژیم غذایی حذف شوند تا احتمال بروز سردرد یا نوسان فشار خون کاهش یابد.
مراقبت های بعد از پانکچر
مراقبت های بعد از پانکچر
- استراحت کافی در ساعات اولیه بعد از پانکچر و پرهیز از فعالیت های سنگین
- حفظ پانسمان محل پانکچر و تمیز و خشک نگه داشتن آن
- نوشیدن مایعات کافی برای کمک به کاهش عوارض احتمالی
- خودداری از حمام کردن یا خیس شدن محل پانکچر تا زمان توصیه شده توسط پزشک
- پرهیز از رانندگی یا فعالیت هایی که نیاز به تمرکز بالا دارند در همان روز
- توجه به علائمی مانند درد شدید، تب، سرگیجه یا نشت مایع از محل پانکچر
- مصرف داروهای تجویز شده طبق دستور پزشک و پرهیز از مصرف خودسرانه دارو
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین تا چند روز پس از انجام پانکچر
- مراجعه به پزشک در صورت تشدید علائم یا بروز نشانه های غیرطبیعی
بعد از عمل پانکچر چی بخوریم؟
بعد از عمل پانکچر، تغذیه مناسب نقش مهمی در کاهش عوارض و بهبود سریعتر بدن دارد.
توصیه میشود در ساعات اولیه مصرف مایعات کافی مانند آب، آبمیوه طبیعی و سوپ رقیق را در اولویت قرار دهید.
زیرا این کار به پیشگیری از سردرد و جبران مایعات از دست رفته کمک میکند و غذاهای سبک و زود هضم مانند فرنی، حریره، برنج ساده، سیب زمینی آب پز و نان تست نیز گزینه های مناسبی هستند.
مصرف میوه ها و سبزیجات تازه به دلیل داشتن ویتامین ها و فیبر به تقویت سیستم ایمنی و جلوگیری از یبوست کمک میکند.
در عین حال میتوان گفت غذاهای پروتئینی سبک مانند مرغ پخته، ماهی بخارپز و تخم مرغ کاملا پخته نیز برای ترمیم بافت ها مفید هستند.
بهتر است تا چند روز از مصرف غذاهای چرب، سنگین، بسیار شور، نوشیدنی های کافئین دار و ادویه های تند خودداری شود تا فشار اضافی به بدن وارد نشود.
تحریک تخمک گیری پیش از عمل پانکچر به چه صورت است؟
تحریک تخمکگیری پیش از عمل پانکچر مرحلهای مهم در روند باروری محسوب میشود که هدف آن افزایش تعداد تخمکهای بالغ برای بازیابی است.
این فرآیند معمولاً با تجویز داروهای هورمونی شامل گونادوتروپینها آغاز میشود که رشد و تکامل فولیکولهای تخمدان را تحریک میکنند.
پزشک با بررسی سطح هورمونها و سونوگرافیهای منظم، روند رشد فولیکولها را دنبال میکند تا زمان مناسب برای انجام پانکچر مشخص شود.
در طول این دوره، مصرف داروها و تزریقات طبق برنامه دقیق اهمیت بالایی دارد، زیرا پاسخ بدن به تحریک هورمونی در موفقیت عمل نقش مستقیم دارد.
نزدیک به زمان عمل، داروی هورمونی دیگری برای القای بلوغ نهایی تخمکها تجویز میشود.
پس از گذشت زمان مشخص، عمل پانکچر انجام شده و تخمکها جمعآوری میشوند.
رعایت نکات پزشکی و پیگیری منظم، شانس بازیابی تخمک سالم و افزایش موفقیت در باروری را بهطور قابل توجهی افزایش میدهد.
فریز کردن بعد از عمل تخمک کشی یا پانکچر
فریز کردن بعد از عمل تخمک کشی یا پانکچر یکی از مراحل مهم در فرآیند درمان های کمک باروری محسوب میشود و نقش قابل توجهی در افزایش شانس بارداری در آینده دارد.
پس از انجام پانکچر و خارج کردن تخمک ها از تخمدان، تخمک های سالم و با کیفیت در شرایط کاملا کنترل شده آزمایشگاهی منجمد میشوند تا در زمان مناسب مورد استفاده قرار گیرند.
این روش به ویژه برای بانوانی که قصد بارداری فوری ندارند، در حال انجام درمان های پزشکی خاص هستند یا نیاز به حفظ قدرت باروری خود دارند، اهمیت زیادی دارد.
فرایند فریز تخمک به روش انجماد سریع انجام میشود که از آسیب به ساختار سلولی تخمک جلوگیری کرده و کیفیت آن را در بلندمدت حفظ میکند.
تخمک های فریز شده میتوانند ماه ها یا حتی سال ها بدون افت کیفیت نگهداری شوند.
در زمان تصمیم به بارداری، تخمک ها از حالت انجماد خارج شده و پس از لقاح، جنین حاصل به رحم منتقل میشود.
فریز کردن بعد از پانکچر این امکان را فراهم میکند که بدون نیاز به تکرار تحریک تخمدان و عمل تخمک کشی، شانس بارداری در چندین سیکل درمانی حفظ شود.
این روش از نظر جسمی و روحی فشار کمتری به فرد وارد میکند و انعطاف بیشتری در برنامه ریزی بارداری ایجاد مینماید.
مهمترین مزایای عمل پانکچر
عمل پانکچر به عنوان یکی از بخش های مهم درمان ناباروری محسوب میشود، این عمل که با هدف برداشت تخمک انجام می پذیرد شانس باروری را در زنان افزایش می دهد.
با عمل پانکچر می توان در هر چرخه تخمک گذاری چندین تخمک بالغ را جدا کرد و با انجام روش های مختلف از جمله آی وی اف شانس باروری را در زوجین نابارور افزایش داد.
این عمل به پزشکان کمک می کند تا از تکنیک های پیشرفته مانند تزریق اسپرم و تخمک بهرهمند شوند.
زمانی که اسپرم ها کیفیت مناسب ندارند یا تخمک کارایی خوبی ندارد می توان برای درمان ناباروری عمل پانکچر را انجام داد و با داشتن تخمک های سالم لقاح آزمایشگاهی انجام می پذیرد.
از مزایای دیگر عمل پانکچر می توان به ذخیره سازی تخمک های سالم اشاره کرد.
این عمل نه برای درمان ناباروری بلکه برای منجمد کردن تخمک های سالم برای آینده انجام میشود.
زنانی که قصد دارند در آینده و در سنین بالا بارداری را تجربه کنند می توانند در سنین پایین تر عمل پانکچر را انجام داده و تخمک های سالم و بالغ خود را منجمد کنند.
از دیگر مزایای عمل پانکچر می توان به تحقیق و تشخیص اشاره کرد.
برداشت تخمک این امکان را به پزشک می دهد تا اطلاعات بیشتری در مورد وضعیت باروری فرد به دست آورند.
در صورتی که اطلاعات تکمیلی و دقیق در اختیار متخصصان قرار بگیرد قطعاً درمان مناسب تری برای ناباروری در پیش خواهند گرفت.
یکی از کاربردهای مهم عمل پانکچر خودآزمایی و ارزیابی است، برخی از زوجین پیش از اقدام به بارداری تلاش می کنند کیفیت و سلامت تخمک ها و اسپرم را ارزیابی کنند.
در این مورد مراجعین تحت عمل پانکچر قرار گرفته و می توانند کیفیت و سلامت تخمک ها را به دقت بررسی کنند، در نتیجه تصمیم بهتری برای بارداری در آینده خواهند گرفت.
برخی از افراد با وسواس های فکری مواجه میشوند و تصور می کنند که بارداری آنها در آینده پر از چالش، آسیب و یا عدم موفقیت است.
برای اینکه بیماران بتوانند میزان استرس و ناامیدی خود را برطرف کنند توصیه میشود که سلامت و وضعیت تخمک ها را ارزیابی نمایند.
عمل پانکچر در این مورد انتخاب مناسبی است و برای زوجین حساس نیز کاربرد دارد که می توانند با اطلاعات به دست آمده کنترل بیشتری بر فرایند باروری خود داشته باشند.
آیا عمل پانکچر عوارض دارد؟
آیا عمل پانکچر عوارض دارد؟
عمل پانکچر با هدف برداشت تخمک انجام میشود و می تواند مانند هر اقدام پزشکی خطرات و عوارضی را به همراه داشته باشد.
درصد زیادی از بانوان بعد از عمل پانکچر حس درد و ناراحتی را در حد خفیف یا متوسط تجربه می کنند.
معمولاً این میزان درد قابل تحمل است اما اگر بانوان شرایط حساسی داشته باشند می توانند از مسکن های معمولی استفاده کنند.
خونریزی خفیف یکی دیگر از عوارض بعد از عمل پانکچر است، در موارد بسیار نادر اتفاق می افتد که بانوان درگیر خونریزی های شدید شوند یا نیاز به مداخله پزشکی داشته باشند.
بعد از هر عمل جراحی خطر ایجاد عفونت وجود دارد، این مسئله در مورد عمل پانکچر هم صدق می کند و ممکن است در محل ورود سوزن یا در ناحیه تخمدان ها عفونتی بعد از عمل ایجاد شود.
سندروم هایپر استیمولاسیون تخمدانی یکی دیگر از عوارض شایع در مورد عمل پانکچر است.
معمولا این عارضه در نتیجه تحریک بیش از حد تخمدان ها اتفاق می افتد و ممکن است بانوان بعد از عمل پانکچر دچار درد شکم، نفخ و افزایش ناگهانی وزن شود.
حتی این سندروم می تواند در حالت شدید باعث مشکلات تنفسی، ترشحات مایع به شکم یا قفسه سینه شود.
به ندرت اتفاق می افتد که همزمان با عمل پانکچر آسیبی به بافت های اطراف وارد شود، اما در هر صورت بخش های حساسی مانند مثانه و یا روده در معرض آسیب های احتمالی قرار دارند.
برخی از بانوان بعد از عمل پانکچر با عوارض ناشی از بیهوشی مواجه میشوند.
معمولا کسانی که تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرند ممکن است با عوارض داروی بیهوشی مواجه شده و تا چند روزی با حالت مختلف از جمله گیجی و سردرد مواجه شوند.
برخی از افراد با وجود مشکلاتی که در تخمدان اتفاق می افتد ممکن است نتایج خوبی از عمل پانکچر دریافت نکنند.
این مسئله می تواند سلامت روانی بانوان را به خطر انداخته و بار عاطفی زیادی برای آنها دارد و همچنین ممکن است فرد در آینده با چالش های مختلفی مواجه شود.
بیهوشی در عمل پانکچر
در عمل پانکچر معمولاً از بیهوشی سبک یا آرام بخش وریدی استفاده میشود تا بیمار درد و اضطراب کمتری تجربه کند.
این روش باعث میشود مادر در طول عمل آرام و هوشیار باشد و عوارض ناشی از بیهوشی عمومی به حداقل برسد.
داروهای بیهوشی کوتاهاثر انتخاب میشوند تا پس از پایان عمل، فرد به سرعت به حالت طبیعی بازگردد.
مراقبتهای پرستاری و نظارت مداوم بر علائم حیاتی در طول عمل الزامی است تا امنیت بیمار تضمین شود.
این نوع بیهوشی، ایمن و مناسب برای انجام پانکچر و بازیابی تخمک است.
چه تعداد تخمک در جراحی پانکچر بازیابی می شود؟
تعداد تخمک هایی که در جراحی پانکچر بازیابی می شود به عوامل مختلفی بستگی دارد و در افراد متفاوت است.
سن بیمار، ذخیره تخمدان، پاسخ بدن به داروهای تحریک تخمک گذاری، علت ناباروری و دوز داروهای مصرفی نقش مهمی در این موضوع دارند.
به طور معمول، در زنان با ذخیره تخمدانی مناسب ممکن است بین چند تخمک تا بیش از ده تخمک بازیابی شود.
در مقابل، در افرادی با کاهش ذخیره تخمدان، تعداد تخمک ها کمتر خواهد بود.
هدف پزشک، دستیابی به تعداد مناسبی از تخمک های سالم با کمترین عارضه برای فرد است.
چه زمانی بعد از جراحی تخمک کشی به پزشک مراجعه کنیم؟
پس از عمل پانکچر، مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم غیرطبیعی ضروری است.
خونریزی شدید، درد شدید شکم، تب، تهوع مداوم، تورم یا قرمزی در ناحیه تخمدان از جمله نشانههایی هستند که باید فوراً بررسی شوند.
اگر علائم عفونت یا مشکلات هورمونی مشاهده شد، مراجعه سریع به پزشک لازم است.
معمولاً پزشک یک ویزیت پیگیری بعد از ۲ تا ۳ روز پس از پانکچر برنامهریزی میکند تا روند بهبودی، وضعیت تخمکها و سلامت عمومی بیمار ارزیابی شود و در صورت نیاز اقدامات تکمیلی انجام شود.
هزینه عمل پانکچر چقدر است؟
هزینه عمل پانکچر به عوامل متعددی بستگی دارد و نمیتوان برای آن یک عدد ثابت و قطعی در نظر گرفت.
نوع مرکز درمانی، دولتی یا خصوصی بودن آن، تجربه تیم پزشکی، تجهیزات مورد استفاده، داروهای قبل و بعد از پانکچر و همچنین شرایط جسمانی فرد از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر هزینه هستند.
در برخی افراد، نیاز به مصرف داروهای تحریک تخمک گذاری بیشتر یا انجام اقدامات تکمیلی آزمایشگاهی وجود دارد که میتواند هزینه نهایی را افزایش دهد.
هزینه پانکچر ممکن است جدا از هزینه فریز تخمک یا سایر مراحل درمان ناباروری محاسبه شود.
برای برآورد دقیق، بهترین راه مشاوره حضوری و بررسی شرایط فردی توسط پزشک و مرکز درمانی است.