بی اختیاری ادرار به معنی عدم کنترل ادرار یا از دست دادن کنترل مثانه است.
فهرست مطالب
Toggleاگر چه این عارضه کاملاً شایع است اما افراد مبتلا به این اختلال به مرور زمان دچار محدودیت های بسیار زیادی شده و اغلب از شرایط موجود خجالت زده میشوند.
گاهی اوقات بی اختیاری ادرار در وضعیت هایی مثل سرفه یا عطسه اتفاق می افتد یا اینکه فرد نیاز فوری به تخلیه ادرار را تجربه می کند.
دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است شرایط را برای ایجاد این عارضه فراهم کنند.
خوشبختانه در موارد زیادی افراد می توانند با تغییرات ساده در سبک زندگی این عارضه را برطرف کرده و بی اختیاری ادراری را در مدت بسیار کوتاهی کنترل می کنند.
انواع بی اختیاری ادراری
افراد در طول زندگی می توانند دچار مشکلات اداری شوند یکی از این مشکلات، بی اختیاری ادرار می باشد که دارای انواع مختلفی می باشد:
بی اختیاری فشاری
هنگام سرفه، عطسه، خنده، ورزش کردن یا بلند کردن اجسام سنگین به مثانه فشاری وارد میشود که در صورت ابتلا به بی اختیاری فشاری امکان تخلیه ناگهانی آن وجود دارد.
بی اختیاری اضطراری یا فوریتی
این نوع بی اختیاری معمولاً به طور ناگهانی رخ می دهد و فرد نیاز مبرم به تخلیه ادرار پیدا می کند.
در اثر بیماری های خفیف مثل عفونت یا بیماری های شدید مانند اختلال عصبی و دیابت کنترل نشده رخ می دهد.
بیاختیاری سرریز شونده
افراد مبتلا به این نوع بی اختیاری ادراری به طور مکرر نیاز به دفع ادرار دارند.
از آنجایی که هر بار مثانه به طور کامل تخلیه نمیشود فرد نیاز است که در موقعیت های مختلف و در تایم زمانی کوتاه برای تخلیه ادرار اقدام نماید.
بی اختیاری عملکردی
اختلالات فیزیکی یا روانی گاهاً باعث میشود تا فرد به موقع به دستشویی یا سرویس بهداشتی نرسد.
به عنوان مثال کسانی که با آرتریت شدید مبتلا هستند یا بر اثر کهولت سن شرایط اقدام فوری برای تخلیه ادرار را ندارند با این نوع عارضه مواجه میشود.
بی اختیاری ترکیبی: زمانی که افراد در مواجهه با بی اختیاری چند مورد از نکات گفته شده را همزمان با یکدیگر تجربه می کنند اصطلاحاً به بی اختیاری ترکیبی مبتلا هستند.
علت بیاختیاری ادراری چیست؟
علت بیاختیاری ادراری چیست؟
یکی از مهمترین مسائلی که در مورد بی اختیاری ادرار عنوان میشود عوامل موثر بر بروز این عارضه است.
برخی از افراد در پی مصرف الکل، کافئین یا نوشیدنی های گازدار متوجه میشوند که حجم ادرار به طور قابل توجهی افزایش پیدا می کند.
این مسئله اغلب در پی مصرف شکلات، شیرین کننده های مصنوعی و غذاهای تند و شیرین نیز اتفاق می افتد.
این افراد متوجه میشوند که نسبت به شرایط عادی بیشتر نیاز به تخلیه ادرار دارند.
البته این حالت در پی مصرف دوز بالای ویتامین c، استفاده از داروهای قلب و فشار خون، آرامبخش ها و داروهای شل کننده عضلات اتفاق می افتد.
یکی دیگر از دلایل ابتلا به بی اختیاری ادراری عفونت مجاری ادراری است.
عفونت به مثانه فشار وارد می کند و فرد نیاز مبرم به تخلیه ادرار پیدا می کند.
یبوست یکی دیگر از عوامل موثر بر این عارضه است، تجمع مدفوع سفت در رکتوم باعث بیش فعالی اعصاب و تکرر ادرار در افراد میشود.
این موارد اغلب از مهمترین علل بی اختیاری ادراری محسوب میشوند که به طور موقتی رخ می دهند و می توان با مراقبت و درمان به موقع آنها را رفع نمود.
علل دیگر بیاختیاری ادراری گاهاً دائمی است و با شرایط خاصی مثل بارداری، زایمان یا یائسگی رخ می دهد.
بسیاری از بانوان در دوره بارداری متوجه بی اختیاری ادراری میشوند.
معمولاً این عارضه بر اثر تغییرات هورمونی، افزایش وزن جنین و فشاری که به مثانه وارد میشود رخ خواهد داد.
زایمان باعث میشود تا عضلات خاصی از بدن مثل مثانه ضعیف تر شده یا تحت فشار قرار بگیرد.
برخی از بانوان بعد از تجربه زایمان طبیعی متوجه میشوند که عملکرد مثانه نسبت به حالت طبیعی ضعیف تر شده است.
فشاری که در زایمان طبیعی به بافت های اطراف رحم، رکتوم و روده کوچک وارد میشود باعث شده تا این اعضا از جایگاه خود خارج شده و به مثانه فشار وارد می کنند.
در نتیجه فرد دچار تکرر ادرار یا بی اختیاری ادراری خواهد شد.
این مسئله برای آقایان در پی بزرگ شدن پروستات نیز شایع است.
افزایش سن باعث میشود تا برخی از افراد به مرور تجربه بزرگ شدن غده پروستات را داشته باشند و باعث میشود تا افراد کنترل ادرار را به مرور از دست بدهند.
از دیگر علل بی اختیاری ادراری می توان به انسداد مجاری ادرار بر اثر تشکیل تومورهای کوچک و بزرگ اشاره کرد.
البته برخی از اختلالات عصبی مثل پارکینسون، سکته مغزی، تومور مغزی و آسیب نخاعی باعث میشود تا سیگنال های عصبی مرتبط با کنترل مثانه دچار اختلال شده و بی اختیاری رخ می دهد.
علت بیاختیاری ادرار در زنان
از مهمترین علل بیاختیاری ادرار در زنان، ضعف عضلات کف لگن می باشد. این ضعف باعث افتادگی مثانه و در نتیجه نشت ادرار می شود.
از دیگر علل مهم بیاختیاری ادرار در زنان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- زایمانهای طبیعی متعدد
- پیری و کاهش خاصیت ارتجاعی بافتها
- کمتحرکی و عدم ورزش مناسب
- بلند کردن مکرر اجسام سنگین
- سرفه مزمن و مداوم
- تغییرات هورمونی پس از یائسگی
- چاقی و اضافه وزن شدید
- یبوست طولانی مدت
- جراحیهای زنان
علل بیاختیاری ادرار در زنان جوان و دختران مجرد
زنان جوان ممکن است به دلایل مختلفی دچار مشکلات کنترل ادرار شوند.
یکی از عوامل کلیدی در این زمینه، ضعیف شدن عضلات کف لگن است که وظیفه نگهداری و کنترل ادرار را بر عهده دارند.
عواملی مانند برخی بیماریها، کمبود پروتئین، عدم فعالیت بدنی کافی و همچنین بارداری و زایمان نیز میتوانند در ضعیف شدن این عضلات و بروز بیاختیاری ادرار نقش داشته باشند.
درمان بی اختیاری ادرار در زنان جوان با سبک زندگی سالم و تمرینات کف لگن می تواند کنترل شود.
درمان بیاختیاری ادراری
درمان بیاختیاری ادراری
افراد مبتلا به بی اختیاری اغلب با این نگرانی مواجه هستند که آیا می توانند این عارضه را کنترل و درمان کنند یا خیر.
راه های مختلفی برای درمان بی اختیاری ادراری وجود دارد اما اینکه چه روش درمانی به صورت تکی یا ترکیبی برای افراد انجام شود بستگی به نوع بی اختیاری ادراری، شدت و علت زمینه ای آن دارد.
بهترین راهکارهای درمان قطعی بی اختیاری ادرار عبارتند از:
درمان بی اختیاری ادراری با تکنیک های رفتاری
تکنیک های رفتاری شامل آموزش مثانه برای به تاخیر انداختن دفع ادرار است.
بهتر است که این افراد هر بار که نیاز به دفع ادرار دارند عمل تخلیه را به مدت ۱۰ دقیقه به تاخیر بیندازند پس از آن می توانند با هدف کنترل بر عملکرد مثانه به مرور زمان به درمان بی اختیاری ادراری کمک کنند.
تکنیک دیگر در این شیوه درمانی دفع مجدد است.
برای اینکه مثانه به طور کامل تخلیه شود بهتر است که بعد از یک بار تخلیه چند دقیقه صبر کرده و مجدد ادرار را از مثانه خالی کنید.
این تکرار باعث میشود تا بی اختیاری سرریز شونده اتفاق نیفتد.
در تکنیک های رفتاری به افراد آموزش داده میشود که برای رفتن به سرویس بهداشتی برنامه ریزی داشته باشند.
بهتر است که هر ۲ تا ۴ ساعت یک بار برای تخلیه مثانه اقدام کنند و نباید اجازه دهند که شرایط ضروری و فورس اتفاق بیفتد.
همچنین در این تکنیک به افراد گفته میشود که مقدار مصرف مایعات و رژیم غذایی را کنترل کنند.
بهتر است که مصرف الکل، کافئین و غذاهای اسیدی را کم یا قطع کنند، همچنین در کنار این روش اقدام به کاهش وزن کرده و فعالیت بدنی را افزایش دهند.
ورزش عضلات کف لگن برای درمان بی اختیاری ادرار
اگر با انجام تمرینات کگل تقویت عضلات کف لگن را هدف قرار دهید عضلات کنترل کننده مثانه قویتر میشوند.
تمرینات کگل برای درمان بی اختیاری ادراری فشاری نیز موثر هستند.
این تمرینات باعث میشود تا عضلاتی که برای توقف ادرار استفاده میشوند عضلات منقبض شده و این شرایط را به مدت ۵ ثانیه ثابت نگه دارید.
بعد از آن استراحت کنید و سپس این فرایند را مجدد تکرار نمایید.
توصیه میشود که در انجام این تمرینات به مرور زمان مدت زمان انقباض را به ۱۰ ثانیه برسانید و حداقل سه بار در روز این تمرین را تکرار کنید.
برای اینکه نقص یا ضعف در عملکرد عضلات از بین برود حتماً به فیزیوتراپیست مراجعه کنید تا با تکنیک های فیزیوتراپی این مرحله را سریع تر سپری نمایید.
تحریک الکتریکی برای درمان بی اختیاری ادرار
یکی از روش های درمانی موثر برای بهبود بی اختیاری ادراری استفاده از الکترودهایی است که به صورت موقت وارد رکتوم یا واژن میشوند.
این فرایند باعث میشود تا عضلات کف لگن تحریک و قوی تر شده و مانع از تشدید بی اختیاری ادراری فشاری و فوریتی میشود.
کسانی که تحریک الکتریکی را برای درمان بی اختیاری ادراری انجام میدهند ظرف چند ماه به درمان قطعی رسیده و این عارضه برطرف میشود.
درمان بی اختیاری با دارو درمانی
بخش مهمی از درمان، درمان دارویی بی اختیاری ادرار در زنان است.
بسته به علت زمینهای، داروهای زیر ممکن است برای درمان قطعی بیاختیاری ادرار در مردان و زنان استفاده شوند.
برای درمان دارویی بی اختیاری ادراری متخصصان از محصولاتی مثل آنتی کولینرژیک ها، میرابگرون، آلفا بلوکرها و استروژن موضعی استفاده می کنند.
آنتیکولینرژیکها به تسکین مثانه بیشفعال کمک میکنند و برای بیاختیاری ناشی از فوریت مفید هستند. این داروها شامل اکسیبوتینین، تولترودین، داریفناسین، فسوترودین، سولیفناسین و تروسپیوم هستند.
میرابگرون برای درمان بیاختیاری ناشی از فوریت استفاده میشود، عضلات مثانه را شل کرده و ظرفیت آن را برای نگهداری ادرار افزایش میدهد. همچنین میزان ادراری را که هر بار دفع میکنید افزایش میدهد تا به تخلیه مثانه کمک کند.
آلفا بلاکرها برای مردانی که از بیاختیاری ناشی از فوریت یا سرریز شدن ادرار رنج میبرند، مفید هستند. آلفا بلاکرها شامل تامسولوسین، آلفوزوسین، سیلودوسین و دوکسازوسین هستند.
مصرف استروژن موضعی با دوز پایین به شکل کرم، حلقه یا پچ به جوانسازی بافت مجرای ادرار و ناحیه واژن کمک میکند.
درمان بی اختیاری با روش های مداخله ای
برخی از تکنیک ها به عنوان روش های مکمل برای درمان بی اختیاری ادراری بسیار مفید هستند.
به عنوان مثال اگر پزشک متوجه شود که بافت اطراف مجاری ادراری دچار مشکل شده است می توانند در صورت نیاز با تزریق مواد حجم دهنده به بسته نگه داشتن مجاری ادرار کمک کرده و عاملی برای کاهش عمل تخلیه خواهد بود.
در این فرایند تزریق بوتاکس به عنوان یک راهکار برای کسانی مناسب است که دچار مثانه بیش فعال هستند.
از طرفی برای تحریک اعصاب مثانه از پالس های الکتریکی بدون درد استفاده میشود که می توان با استفاده از دستگاه های مخصوص که در زیر پوست و در ناحیه نشیمنگاه یا داخل واژن قرار می گیرند اقدام به درمان بی اختیاری ادراری نمود.
متخصصان همچون دکتر فائزه حلیمی اگر از سایر درمان های گفته شده به نتایج خوبی نرسند اقدام به انجام عمل جراحی کرده تا بتوانند مشکلات و ایرادات را دقیق تر بررسی و برطرف نمایند.
درمان بی اختیاری ادار با جراحی
درمان بی اختیاری ادار با جراحی
اگر سایر گزینههای درمانی مؤثر نباشند، ممکن است از جراحی برای درمان مشکلاتی که باعث بیاختیاری ادرار میشوند، استفاده شود:
جراحی اسلینگ
در این روش از لایههایی از بافت بدن یا مواد مصنوعی برای ایجاد یک اسلینگ در اطراف مجرای ادرار و ناحیه عضلانی بزرگ استفاده میشود.
این اسلینگ به بسته نگه داشتن مجرای ادرار، به خصوص هنگام عطسه یا سرفه، کمک میکند. این روش برای درمان بیاختیاری استرسی پیشنهاد میشود.
تعلیق گردن مثانه
این روش برای پشتیبانی از مجرای ادرار و گردن مثانه طراحی شده است. در این جراحی، شکم بریده میشود. بنابراین، بیمار باید تحت بیهوشی عمومی یا نخاعی قرار گیرد.
جراحی پرولاپس
بانوانی که بیاختیاری ادرار و پرولاپس لگن دارند، باید عمل جراحی اسلینگ و جراحی پرولاپس انجام بدهند.
اسفنکتر ادراری مصنوعی
حلقه کوچکی از مایع در اطراف گردن مثانه قرار میگیرد تا اسفنکتر ادراری، تا زمان ادرار کردن بسته بماند.
برای ادرار کردن، دریچهای که زیر پوست کاشته شده است را فشار میدهید که حلقه را خالی میکند.
پیشگیری از بی اختیاری ادرار
بیاختیاری ادرار، ناتوانی در کنترل ادرار است که میتواند کیفیت زندگی فرد را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
این بیماری میتواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد مسن و افراد دارای مشکلات عصبی یا عضلانی شایعتر است.
پیشگیری از بیاختیاری ادرار مهم است زیرا میتواند از عوارضی مانند سوزش پوست، عفونتهای دستگاه ادراری و از دست دادن اعتماد به نفس جلوگیری کند.
روشهای پیشگیری از بیاختیاری ادرار شامل تغییر سبک زندگی، انجام تمرینات تقویت عضلات کف لگن (تمرینات کگل)، مدیریت وزن و رژیم غذایی مناسب است.
کنترل مصرف مایعات و اجتناب از محرکهای مثانه مانند کافئین و الکل نیز میتواند به کاهش علائم کمک کند. در برخی موارد، درمانهای پزشکی و فیزیوتراپی نیز برای پیشگیری و بهبود این بیماری توصیه میشود.
علاوه بر این، ایجاد یک محیط حمایتی و آموزش بیماران و مراقبان نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت بیاختیاری ادرار دارد.
استفاده از روشهای پیشگیری مناسب میتواند به افراد کمک کند تا استقلال و کیفیت زندگی بهتری داشته باشند و از مشکلات ناشی از این اختلال جلوگیری کنند.
آیا این مطلب برایتان مفید بود؟
روی ستاره کلیک کنید تا به آن امتیاز دهید!
میانگین امتیاز 0 / 5. 0
10 Comments
واقعا ممنونم بابت توضیحات کامل و علمیتون درباره درمان بیاختیاری ادراری. خیلی کاربردی و قابل فهم بود.
آیا درمان بیاختیاری ادراری فقط با دارو ممکنه یا لازمه فیزیوتراپی یا ورزش هم انجام بشه؟
در بیشتر موارد ترکیب دارو با ورزشهای کف لگن (مثل تمرینات کگل) مؤثرتر از داروی تنهاست. گاهی فیزیوتراپی تخصصی هم توصیه میشه، بستگی به نوع بیاختیاری داره.
من اخیراً دچار بیاختیاری خفیف شدم، مخصوصاً موقع خندیدن یا عطسه. این نوعش درمان خاصی داره؟
این نوع معمولاً به بیاختیاری استرسی مربوط میشه. تمرینات تقویت عضلات لگن، کاهش وزن و گاهی داروهای مخصوص میتونن خیلی کمککننده باشن.
واقعاً ممنون بابت توضیحاتتون درباره بیاختیاری ادراری. خیلی امیدوارکننده و علمی بود، باعث شد دید بهتری نسبت به درمانش پیدا کنم.
برای درمان بیاختیاری ادرار خفیف، ورزش کف لگن واقعاً مؤثره یا فقط تبلیغه؟
کاملاً مؤثره. ورزشهای کف لگن مثل کگل اگر درست و مداوم انجام بشن، توی موارد خفیف و متوسط بسیار کمککنندهان.
آیا دارویی هم برای کنترل بیاختیاری وجود داره یا فقط جراحی لازمه؟
در موارد خاص، داروهای شلکننده مثانه یا تقویتکننده عضلات تجویز میشه. همه موارد نیاز به جراحی ندارن، باید بررسی بشه.